Tên di sản : Nhà thờ Lê Khắc Tháo
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 178/QĐ-UBND
Giới thiệu
Từ lâu dòng họ Lê Khắc Tháo làng Bái Giao có ý nguyện xây dựng một khu thờ tự riêng cho Lê Khắc Tháo trên cơ sở “Uống nước nhớ nguồn” và “Ăn quả nhớ người trồng cây” nhằm để phát huy truyền thống và đạo lý của con cháu trong dòng họ nói riêng và người Việt Nam nói chung. Nhưng việc làm đó đã không thực hiện được bởi đất đai của dòng họ quá chật hẹp, hơn nữa quỹ đất công lại chưa được chính quyền địa phương chấp thuận.
Ngày 20/8/2004, dòng họ Lê Khắc đã có tờ trình gửi UBND xã Thiệu Giao, UBND huyện Thiệu Hóa, UBND tỉnh Thanh Hóa xin đất lập nhà thờ danh nhân Lê Khắc Tháo. Căn cứ vào đề nghị của gia tộc họ Lê Khắc, ngày 28/11/2004, UBND xã Thiệu Giao đã có tờ trình số 120/TTR/UBTG gửi cho UBND huyện Thiệu Hóa, Phòng Tài nguyên Môi trường huyện, xin được xét duyệt cấp đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho dòng họ Lê Khắc để xây dựng nhà thờ Lê Khắc Tháo trên diện tích 895m2, với 200m2 xây dựng tại thửa đất số 1071, tờ bản đồ số 02 thuộc địa phận xóm 1, xã Thiệu Giao, huyện Thiệu Hóa. Đồng thời với việc làm trên, UBND xã Thiệu Giao cũng đã có tờ trình số 106/TTR/UBTG ngày 06/11/2004 kính gửi UBND huyện Thiệu Hóa, phòng Văn hóa Thông tin huyện Thiệu Hóa xin phê duyệt hồ sơ xây dựng nhà thờ danh nhân Lê Khắc Tháo ở vị trí nêu trên.
Sau khi được cấp đất, con cháu trong dòng họ Lê Khắc đã tiến hành xây dựng đền thờ Lê Khắc Tháo trên mặt bằng tổng thể 200m2.
Nhà thờ được xây dựng quay mặt về hướng Đông Nam. Phía Bắc giáp cánh đồng làng Mới xã Thiệu Vân, phía Nam giáp làng Bản Nguyên xã Đông Lĩnh, phía Tây giáp xã Thiệu Châu, phía Đông giáp xã Đông Cương. Di tích gồm các hạng mục như sau:
Cổng nhà thờ: có chiều rộng 2m, hai bên được xây hai cột trụ biểu theo thức truyền thống gồm chân cột, thân cột, đầu cột và đỉnh cột. Trang trí xung quanh 4 mặt cột được trang trí hình cỏ cây, hoa lá tượng trưng cho 4 mùa xuân, hạ, thu, đông. Đỉnh cột được gắn hình búp sen. Cánh cổng được làm bằng sắt. Xung quanh mặt trước liền kề với các cột trụ biểu và các phía Tây, Bắc, Đông đều được xây tường bao bọc.
Sân: có chiều rộng 5,5m, dài 3,6m, được láng xi măng.
Nhà bia: có diện tích 16m2 (4m x 4m) được xây dựng vuông vức, gồm 4 cột ở 4 góc đỡ các dầm mái. Phía trên được cấu trúc gồm 2 tầng mái cong, xòe rộng, mái dưới rộng hơn mái trên. Tám góc mái đều được gắn hệ thống kìm góc. Trên nóc nhà bia là bông hoa hồng gồm nụ và lá bao quanh. Ở trong nhà bia là một văn bia được làm bằng đá nguyên khối màu đen đặt trên một đế bia hình vuông ốp gạch màu trắng. Trán bia là hình bát quái trong đao lửa, hai bên là rồng chầu. Diềm bia được khắc đường truyện.
Nội dung văn bia ghi ngày tháng năm sinh, quê quán, ngày mất, chức tước và ngợi ca công đức của Lê Khắc Tháo.
Nhà thờ: có diện tích nhỏ với chiều dài dài lòng nhà 3,45m, rộng 3,15m, hiên dài 5m, rộng 2m. Cấu trúc của một nhà thờ giống như một miếu thờ được làm bằng bê tông cốt thép, mặt trước được mở hai cửa ra vào hai bên, trên nóc có 4 mái cong được gắn các con kìm góc. Đỉnh mái là hình hoa sen cách điệu. Trang trí trong nhà thờ gồm bức đại tự treo ở chính giữa nhà có nội dung: “Dân an quốc phù”
Hai bên là một câu đối:
“Tiết nghĩa phù quân tụy bất vong;
Thủy chung vị quốc tâm vô khiểm”.
Ở phía ngoài hai bên cửa là một đôi câu đối:
“Danh tướng ba đình lưu quốc sử
Sỹ phu ái quận ứng Cần vương”.
Khu di tích nhà thờ lưu niệm danh nhân Lê Khắc Tháo có diện mạo tương đối đầy đủ các hạng mục của công trình ghi công để lưu niệm một danh nhân nhưng trên thực tế các hạng mục công trình nơi đây còn nhỏ, kiến trúc đơn giản. Tuy nhiên, cái lớn lao hơn cả là trong tâm thức của nhân dân, Lê Khắc Tháo là nhân vật của lịch sử có những đóng góp quan trọng trong phong trào Cần vương chống Pháp ở thế kỷ XIX của dân tộc ta. Tên tuổi của ông được lưu danh trong sử sách, Tổ quốc ghi công, nhân nhân thương nhớ.
Các hiện vật trong di tích:
Nhà thờ Lê Khắc Tháo hiện có những hiện vật sau: Ngai thờ: 01 (mới); Mâm bồng: 01 (mới); Ông hương: 02 (mới); Đài nước: 05 (mới); Chân đèn: 02 (mới); Kiếm gỗ: 02 (mới); Bát hương sứ: 02 (mới); Tàn vải: 01 (mới).